Podgotvil: Zirap Limani, sudija na Vrhoven sud na RM
^len 8 i ~len 10 od Zakonot za danok od dobivka ("Sl. vesnik na RM" br. 80/93) - Osnova za presmetuvawe na danokot od dobivka e dobivkata koja se utvrduva vo dano~niot bilans i deka dobivkata pretstavuva razlika me|u vkupnite prihodi i vkupnite rashodi na dano~niot obvrznik vo iznosi utvrdeni soglasno so propisite za smetkovodstvoto, osven prihodite i rashodite za koi so ovoj Zakon e propi{an drug na~in na utvrduvawe. Pod rashodi {to se priznavaat kako odbivni stavki za da se utvrdi dobivkata za odano~uvawe, se podrazbiraat samo rashodite {to se napraveni za vr{ewe na dejnosta.
Presuda na Vrhovniot sud na Republika Makedonija Uviu. br. 20/98 od 16.12.1998 godina.
O d o b r a z l o ` e n i e t o
Osnovniot sud so presudata USS. br. 10/98 od 7.10.1998 godina ja odbil kako neosnovana tu`bata na tu`itelot izjavena protiv re{enieto na Ministerstvoto za finansii br. 19-505/1 od 5.8.1997 godina.
Protiv navedenata presuda na Osnovniot sud, tu`itelot do Vrhovniot sud na Republika Makedonija podnese barawe za
vonredno preispituvawe na ozna~enata presuda, a poradi pogre{na primena na pravilata na postapkata i pogre{na primena na materijalnoto pravo, naveduvaj}i deka bez da se raspolaga so bilo kakov dokaz upravnite organi samo vrz osnova na toa {to PP iznosot od 319.070,00 denari ne go prika`al vo bilansot na uspehot, poradi {to vr{at zgolemuvawe na dobivkata na tu`itelot. Smeta deka vakvoto postapuvawe e apsolutno
pogre{no, bidej}i pretstavuva ednostrano postapuvawe bez da se proverat i utvrdat potrebnite su{testveni fakti. Od ovie pri~ini, tu`itelot predlaga baraweto za vonredno preispituvawe na sudskata presuda da bide uva`eno i presudata na Osnovniot sud da bide ukinata i predmetot da bide vraten na povtorno odlu~uvawe.
Tu`eniot organ vo odgovor na baraweto za vonredno preispituvawe na sudskata presuda, naveduva deka na pravilno utvrdenata fakti~ka sostojba pravilno e primeneto materijalnoto pravo, poradi {to predlaga Sudot baraweto da go odbie kako neosnovano.
Sudot najde deka baraweto za vonredno preispituvawe na presudata e neosnovano.
Spored navodite vo baraweto, so presudata pogre{no e primeneto materijalnoto pravo koga e prifateno deka neprika`uvaweto na tro{ocite kaj PP e sosema pogre{no, bidej}i se raboti za dva samostojni subjekti taka {to nepri-ka`uvaweto na navedenite tro{oci kaj PP edniot subjekt ne mo`e da pretstavuva dokaz, nitu pri~ina vrz osnova na {to mo`e da se zaklu~uva deka nepravilno se tovareni tro{ocite na raboteweto na NN -vtoriot subjekt, poradi {to pogre{no i nepravilno se vr{i zgolemuvawe na dobivkata na tu`itelot bez da se raspolaga so bilo kakov drug dokaz.
Sudot smeta deka so pobivanata presuda na Osnovniot sud, pravilno e primeneto materijalnoto pravo pri sostojba koga PP prihodite od fakturite za komercijalno-knigovodstveni uslugi vo korist na tu`itelot koi ne se realizirani, ne gi iska`al vo bilansot na uspehot na PP, zaradi {to pravilno ne e zemen iznosot od 319.970,00 denari kako stvarno napraveni tro{oci kaj NN.
Imeno, spored misleweto na Vrhovniot sud, Osnovniot sud so pobivanata presuda pravilno go primenil Zakonot za danok od dobivka ("Slu`ben vesnik na RM" br. 80/93) i toa ~len 8 i ~len 10, vo koi e utvrdeno deka osnova za presmetuvawe na danokot od dobivka e dobivkata koja se utvrduva vo dano~niot
bilans i deka dobivkata pretstavuva razlika me|u vkupnite prihodi i vkupnite rashodi na dano~niot obvrznik vo iznosi utvrdeni soglasno so propisite za smetkovodstvoto, osven prihodite i rashodite za koi so ovoj zakon e propi{an drug na~in na utvrduvawe. Pod rashodi {to se priznavaat kako odbivni stavki za da se utvrdi dobivkata za odano~uvawe, se podrazbiraat samo rashodi-te {to se napraveni za vr{ewe na dejnosta.
Pri odlu~uvaweto, Sudot gi ima{e predvid navodite vo baraweto na tu`itelot deka Osnovniot sud pri donesuvaweto na predmetnata presuda pogre{no gi primenil pravilata na postapkata koi se sodr`ani vo ~len 39 od Zakonot za upravnite sporovi. Vakvite navodi Sudot ne mo`e{e da gi uva`i, od pri~ina {to sudot vo konkretniot slu~aj ne gi povredil pravilata na posta-pkata utvrdeni vo Zakonot za upravnite sporovi.
Isto taka, Sudot gi ima{e predvid i navodite vo baraweto na tu`itelot deka neprika`uvaweto na navedenite tro{oci kaj PP-edniot subjekt, ne mo`e da pretstavuva dokaz nitu pri~ina vrz osnova na {to mo`e da se zaklu~i deka nepravilno se tovareni tro{ocite na raboteweto na tu`itelot NN - vtoriot subjekt i deka se raboti za razli~no postapuvawe na sudot i upravnite organi za edna ista sostojba, {to zna~i deka samo vrz osnova na taa okolnost e zgolemena dobivkata na tu`itelot. Vakvite navodi se neosnovani, od pri~ina {to vo soglasnost so ~len 7 stav 6 i 7 od Zakonot za smetkovodstvoto, delovnata evidencija se vodi vrz osnova na smetkovodstveni dokumenti, a pod smetkovodstven dokument se podrazbira pismena isprava za nastanatata delovna promena so koja se doka`uva promenata vrz sredstvata, obvrskite, kapitalot, prihodite i rashodite. Natamu vo ~len 13, stav 1 i 2 e predvideno deka predmet na kni`ewe vo delovnite knigi mo`e da bide samo verodostoen smet-kovodstven dokument, a verodostojnosta na smetkovodstveniot dokument se utvrduva po pat na kontrola. Vo konkretniot slu~aj kako {to e utvrdeno vo tekot na upravnata posta-pka kako i od izvr{enata kontrola, se konstatiralo deka tu`itelot neosnovano
iska`al tro{oci za nadomestok na uslugi dadeni od pravnoto lice vo iznos od 319.970,00 denari, no toj iznos ne e prika`an kako prihod vo bilansot na uspehot na PP so sostojba na 30.6.1995 godina. Ottuka, pravilno e primeneto materijalnoto pravo
^len 60 od Zakonot za carinite ("Sl. vesnik na RM" br. 20/93, 63/95 i 15/97), ~len 20 od Zakonot za nadvore{no-trgovsko rabotewe ("Sl. vesnik na RM" br. 31/93), ~len 5-a od Spogodbata pome|u Sojuzniot izvr{en sovet na Sobranieto na SFRJ i Vladata na Republika B. za izmeni i dopolnenija na Spogodbata za razmena na stoki i za stopansko i nau~no-tehni~ka sorabotka vo pograni~nite podra~ja ("Sl. list na SFRJ" br. 3/87). Zaradi una-preduvawe na stopanskata sorabotka vo pograni~nite podra~ja }e se oslobodi od pla}awe carina uvozot na stoki {to se vr{i preku malograni~nata razmena na stoki, pod uslov stokite da ne se nameneti isklu~itelno za potro{uva~ka vo pograni~nite podra~ja predvideni so Spogodbata po vid, koli~estvo, ili vrednost nazna~ena vo listata na stokite {to se uvezuvaat vo Republika Makedonija od Republika B. vo pograni~nata bescarinska razmena, koja lista e sostaven del na Spogodbata, pri {to vakviot uvoz mo`e da go vr{i samo onoj subjekt koj za toj vid rabota e zapi{an vo sudskiot registar.
O d o b r a z l o ` e n i e t o
Tu`itelot so tu`ba do Vrhovniot sud za upraven spor ja osporuva zakonitosta na re{enieto na tu`eniot organ ozna~eno vo izrekata na presudava, poradi pogre{no i necelosno utvrdena fakti~ka sostojba i pogre{na primena na materijalnoto pravo, so predlog osporenoto re{enie da bide poni{teno.
Tu`eniot organ vo odgovor na tu`bata ostana pri svoeto re{enie od pri~inite da-deni vo obrazlo`enieto na istoto, so predlog tu`bata da bide odbiena kako neosnovana.
Sudot zaklu~i deka tu`bata e osnovana.
So osporenoto re{enie odbiena e kako neosnovana `albata na tu`itelot podnesena protiv re{enieto na Carinarnicata S. U.br. 03 od 25.4.1994 godina, so koe e odbieno baraweto na tu`itelot za osloboduvawe od pla}awe carina i drugi uvozni dava~ki za stokite prijaveni na uvozno carinewe vo
koga so pobivanata presuda na Osnovniot sud e odbiena tu`bata na tu`itelot, a imaj}i go predvid ~lenot 62 stav 1 i 2 od Zakonot za smetkovodstvoto ("Slu`ben vesnik na RM" br. 42/93... 6/95).
Presuda na Vrhovniot sud na Republika Makedonija Uviu. br. 887/97 od 27.1.1999 godina.
ispostava [., spored uvozno carinska deklaracija br. 2474 od 25.11.1993 godina. Pritoa, tu`eniot organ ocenil deka prvostepeniot organ donel zakonito re{enie so ogled na taa deka nema uslovi za osloboduvawe od pla}awe carina vo soglasnost so Odlukata za utvrduvawe na na~inot i obemot na vr{ewe malograni~en stokov promet pome|u Republika Makedonija i Republika B. vo 1993 godina.
Sudot smeta deka osporenoto re{enie e nezakonito i so nego e povreden zakonot na {teta na tu`itelot.
Imeno, soglasno so ~len 60 od Zakonot za carinite ("Slu`ben vesnik na RM" br. 20/93, 63/95 i 15/97), odredbite na ovoj zakon nema da se primenuvaat na pla}awe carina na uvezeni stoki, ako pla}aweto na carinata e uredeno poinaku so me|unaroden dogovor {to Republika Makedonija go potpi{ala i ratifikuvala.
Vo soglasnost so ~len 20 od Zakonot za nadvore{no-trgovsko rabotewe ("Slu`ben
vesnik br. 31/93), malograni~niot promet se vr{i vo pograni~noto podra~je vo soglasnost so ovoj zakon, so sklu~enite me|udr`avni dogovori i so propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon. Pod pograni~no podra~je se podrazbira podra~jeto opredeleno so me|udr`aven dogovor. Raboti na izvoz i uvoz na stoki i uslugi vo malograni~niot promet mo`e da vr{i pretprijatie koe e zapi{ano vo sudskiot registar za toj vid raboti, ako so me|udr`aven dogovor ne e poinaku opredeleno. Izvoz i uvoz na stoki vo ramkite na malograni~niot promet se vr{i vo soglasnost so propi{anite formi na izvoz i uvoz.
Vo soglasnost so ~len 5-a od Spogodbata pome|u Sojuzniot izvr{en sovet na Sobranieto na SFRJ i Vladata na Narodna Republika B. za izmeni i dopolnuvawa na Spogodbata za razmena na stoki i za stopanska i nau~no-tehni~ka sorabotka vo pograni~nite podra~ja sostavena na 28 fevruari 1978 godi-na vo B. ("Slu`ben list na SFRJ" br. 3/87), koja soglasno so ~len 5 od Ustavniot zakon za sproveduvawe na Ustavot na Republika Makedonija e prezemena kako republi~ki propis, zaradi unapreduvawe na stopanskata sorabotka vo pograni~nite podra~ja, }e se oslobodi od pla}awe carina uvozot na stoki {to se vr{i preku malograni~nata razmena na stoki, pod uslov stokite da se nameneti isklu~itelno za potro{uva~ka vo pograni~nite podra~ja predvideni so ovaa spogodba po vid, koli~estvo ili vrednost nazna~eni vo Listata na stokite {to se uvezuvaat vo Republika Makedonija od Republika B. vo pograni~nata bescarinska razmena i Listata na stokite {to se uvezuvaat vo Republika B. od Republika Makedonija vo pograni~nata bescarinska razmena, {to se dadeni vo prilogot kon ovaa spogodba i pretstavuvaat nejzin sostaven del.
Vo Odlukata za utvrduvawe na na~inot i obemot na vr{ewe malograni~en stokov promet pome|u Republika Makedonija i Republika B. vo 1993 godina ("Slu`ben vesnik na RM" br. 27/93) e predvideno malograni~niot stokov promet pome|u Republika Makedonija i Republika B. da go vr{at pretprijatijata registrirani za vr{ewe na raboti na izvoz i uvoz na stoki
vo malograni~en promet. Izvozot i uvozot na stoki vo malograni~en promet so Republika B. vo 1993 godina }e iznesuva 8.000.000 USD. Indikativnite listi za izvoz i uvoz na stoki dadeni se vo prilog 1 i 2 na ovaa odluka i se nejzin sostaven del. Raspredelba na kontingentot od to~ka 2 na ovaa odluka se vr{i vo Stopanska komora na Makedonija koja vodi evidencija i po potreba ja izvestuva Vladata na Republika Makedonija za realizacijata na ovaa odluka.
Vo konkretniot slu~aj od spisite na predmetot se gleda deka organite pri odlu~uvaweto se rakovodele samo od Odlukata za utvrduvawe na na~inot i obemot na vr{ewe malograni~en stokov promet pome|u Republika Makedonija i Republika B. vo 1993 godina, bez da gi zemat predvid pogore citiranite odredbi od navedenite zakoni i Spogodbata, iako baraweto na tu`itelot se odnesuva na osloboduvawe od pla}awe carina i drugi uvozni dava~ki tokmu po tie odredbi.
Imeno, imaj}i gi predvid pogore citiranite odredbi, organite bile dol`ni da izveduvaat dokazi so cel da utvrdat dali stokata za koja tu`itelot bara osloboduvawe od pla}awe carina i drugi uvozni dava~ki e na Listata na stokite {to se uvezuvaat vo Republika Makedonija od Republika B. vo pograni~nata bescarinska razmena po vid, koli~estvo i vrednost i dali tu`itelot mo`e da vr{i vakov vid uvoz imaj}i ja pritoa predvid i potvrdata izdadena na tu`itelot od Stopanska komora na Makedonija za koristewe bescarinski kontingenti za uvoz na stoki vo malograni~en promet so Republika B. br. 20-349/93-a od 3.11.1993 godina koja se nao|a vo spisite na predmetot. Kako okolnost isto taka treba da se utvrdi dali taa stoka {to se uvezuva e nameneta isklu~itelno za potro{uva~ka vo pograni~nite podra~ja predvideni so Spogodbata.
So ogled deka seto ova ne e storeno, organite pogre{no i necelosno ja utvrdile fakti~kata sostojba, poradi {to pogre{no go primenile zakonot i donele nezakonito re{enie na {teta na tu`itelot.